LEEFSTIJL INTERVENTIES
De magie van de groep
Bij het (opnieuw) leren gezond te eten en bewegen, is begeleiding nodig, vindt Jacqui van Kemenade. De zorg zou daar een grotere rol in moeten hebben. Maar wat zij ook ervaart is dat ervaringsdeskundigen een even grote, misschien zelfs grotere rol in hebben.
Iedere patiënt met (pre)diabetes, overgewicht of een (risico op) hart en vaatziekte heeft recht op optimale zorg door de juiste professionals. De vraag is echter wie de juiste professional is? Is dat een huisarts, een POH, een coach of misschien ook een ervaringsdeskundige?
DOOR Jacqui van Kemenade, huisarts en Kaderarts Diabetes, auteur Leefstijl op Recept en spreker over Leefstijl Geneeskunde.
De Gecombineerde Leefstijl Interventie, oftewel de GLI, is een groepsinterventie waar, onder begeleiding van een leefstijlcoach, een kleine groep mensen (10 tot 15 deelnemers) actief samenkomt met als doel samen de leefstijl te verbeteren. In die groep zitten dus minimaal 10 ervaringsdeskundigen.
Mijn eerste ervaring als huisarts met een groepsprogramma begon reeds 10 jaar geleden. Na een dexa-screening was mijn praktijk opeens gezegend met 80 nieuwe patiënten met bot ontkalking (osteoporose). We besloten economisch te werk te gaan en in groepen van 10 de nieuwe patiënten van uitleg en advies te voorzien.
We hebben toen mogen ervaren wat de magie van een groep is. Het was niet zozeer mijn ‘kundige’ aanwezigheid, noch de vertrouwde persoon van de zuster. Nee, na 5 minuten werd het gesprek overgenomen door Mien die Ans haarfijn uitlegde dat haar botten echt wel heel bros waren en dat medicatie of botversterkende oefeningen nodig waren!
GROEPSINTERVENTIE
Het leren van anderen blijkt de ware magie!
Leren van anderen
Verschillende studies laten zien dat met name de oudere, chronisch zieke patiënt, het goed doet in een leefstijl georiënteerde groeps-programma. Het succes van een groepssessie ligt uiteraard ook in het feit dat er een multidisciplinaire aanpak is: coaching op fysieke activiteit, voeding, emotionele gezondheid en slaapkwaliteit. Echter, het leren van anderen blijkt de ware magie! In de veilige omgeving kan men goede en slechte momenten delen, elkaar ondersteunen en aanmoedigen. Deelnemers rapporteren een beter gevoel van welbevinden, een toegenomen kennis en vertrouwen in het eigen vermogen om een actief en gezond leven te leiden.
Amerikaanse, Finse en Chinese studies lieten zelfs na tien tot twintig jaar nog zien dat goede groepsprogramma’s ook na lange tijd effect hebben en de kans op het krijgen van diabetes of hart- en vaatziekten kan verminderen (succescijfers variëren tussen de 27 procent en 43 procent).
Samen ben je sterk
Uit een recente studie van de Tilburg University kwam dat na 1 op 1 behandeling bij een diëtist, driekwart van de patiënten de aanbevolen gewichtsafname van 5% (of meer) niet haalt of voortijdig stopt. Pas als men ziet dat anderen tegen dezelfde zaken aanlopen, kunnen die gevoelens verdwijnen. Cliché maar waar: samen ben je sterk.
"We klagen vaak dat we de kar alleen moeten trekken, tegelijkertijd vinden we het moeilijk om de touwtjes uit handen te geven."
Cultuuromslag is nodig
De GLI wordt nu bijna een jaar vergoed door de zorgverzekeraar in Nederland. Er zijn echter nog steeds hobbels. De capaciteit is gering en de leefstijlcoach moet helaas nog hard werken om gezien te worden door de huisarts en zorg-community. Het vraagt dus in zekere zin om een cultuuromslag: we zijn als huisarts gewend om te denken in persoonlijke consulten. We klagen vaak dat we de kar alleen moeten trekken, tegelijkertijd vinden we het moeilijk om de touwtjes uit handen te geven.
Leren van ervaringsdeskundigen; dat werkt
Om leefstijl te veranderen helpt het om te kijken naar anderen die ons voorgingen. Beklim je een berg met een gids die alle kaarten heeft maar zelf nooit eerder een berg beklom? Of volg je een ervaringsdeskundige, die alle hobbels, kloven en afgronden kent, en die zelf met succes zijn of haar diabetes type 2 heeft doorbroken? We hebben niet alleen anderen nodig die ons vertellen hoe het moet. Maar anderen die laten zien dat het kan. Ervaringsdeskundigen dus.
Er is uitvoerig bewijs dat leefstijlinterventies de potentie hebben om ziekten in remissie te brengen en medicatie (deels) overbodig te maken. Laten we dit vooral ook met hulp doen van de ervaring van anderen die voorgegaan zijn want dat werkt!