NETWERKZORG
Betere leefstijl: hef tweedeling psychiatrie en somatiek op!
Lichaam en geest zijn één. Hoogleraar en psychiater Wiepke Cahn zet haarfijn uiteen waarom de scheiding tussen somatiek en psychiatrie opgeheven moet worden. En hoe.
De NVvP (Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie) zet zich in voor meer aandacht voor somatiek binnen de psychiatrie. Als we de zorg optimaal vorm willen geven is het opheffen van de scheiding tussen somatiek en psychiatrie de enige manier. We kijken immers naar dezelfde problemen, met dezelfde oorzaken.
DOOR Wiepke Cahn, hoogleraar Lichamelijke gezondheid bij psychiatrische aandoeningen, Hoofd onderzoek van het zorgprogramma Lijf & Leven
Arbitrair
Als wij als artsen en medisch specialisten meer met elkaar zouden optrekken en minder de arbitraire scheiding tussen somatiek en psychiatrie zien, dan kunnen we achter de gemeenschappelijke oorzaken van ziektes komen en van elkaars behandelingen en expertise gebruikmaken. Ook voor de diagnostiek, want als psychiater red je dat niet alleen.
Momenteel is er nog steeds sprake van een gescheiden financieringssysteem: de ggz-DBC en de DOT. Een groot struikelblok. Als je als psychiater bijvoorbeeld iemand met schizofrenie wil verwijzen naar fysiotherapie, wordt dat niet vergoed vanuit de DBC-ggz. Dat is -op zijn zachts gezegd- vreemd als het doel is om de kwaliteit van leven van mensen te verbeteren. En ervoor te zorgen dat zij minder klachten hebben.
Daarbij is de zorg nog steeds vooral aanbodgericht. We zouden veel meer gezamenlijk moeten onderzoeken hoe we de vraaggerichte zorg moeten opzetten. Daarvoor heb je de patiënten en hun families nodig. Maar ook de overheid en verzekeraars, de professionals binnen de Federatie Medisch Specialisten (FMS), huisartsen en paramedici.
Het momentum is er
Gelukkig zien we dat men in de zorg weer meer geneigd is om samen te werken en van elkaar te leren. Van superspecialisten gaan we weer meer richting een generalistische werkwijze. Er is meer integratie van zorg en netwerkzorg. Ook is de leefstijlgeneeskunde in opkomst. We zien een groeiend besef dat we in de somatiek en de psychiatrie eigenlijk kijken naar dezelfde problemen, met dezelfde oorzaken. En dat we ook behandelingen van elkaars vakgebied kunnen gebruiken om de patiëntenzorg te verbeteren.
Zorgvernieuwing
We weten dat patiënten met een psychiatrische aandoening, mede als gevolg van hun somatische problematiek, minder kwaliteit van leven hebben en dat hun levensverwachting tot wel twintig jaar is afgenomen. Het zorgprogramma Lijf & Leven, een samenwerking van het UMC Utrecht en Altrecht, onderzoekt wat de barrières zijn voor goede zorg – somatische en psychiatrische – en wat we hier als zorgverleners aan kunnen verbeteren. Onderdeel ervan is zorgvernieuwing. Een mooi voorbeeld daarvan is de ‘ééndagsdiagnostiek’ voor mensen met zowel ernstige psychiatrische aandoeningen als somatische problematiek zoals diabetes, hart- en vaatziekten en obesitas.
Tijd voor leefstijlgeneeskunde, ook in de ggz
Uiteraard zijn er een aantal leefstijlinterventies waardoor mensen met psychiatrische aandoeningen zich niet alleen lichamelijk, maar ook psychisch beter gaan voelen. Als we mensen met een psychose in beweging zetten en ze helpen om hierbij barrières te overkomen, leidt dat tot minder opnames en kunnen ze bijvoorbeeld toe met minder medicatie. Leefstijlgeneeskunde, ook in de ggz, is dus van groot belang. Maar dat staat of valt bij de samenwerking binnen het netwerk van beroepsbeoefenaars.
"Uiteraard moet die inspanning wel wederzijds zijn om de patiëntenzorg te kunnen verbeteren. Het vraagt iets van ons allemaal."
Dat vraagt niet alleen iets van psychiaters
Dat psychiaters bij- en nascholing nodig hebben op het gebied van somatiek, zodat zij het samenspel tussen de psychische en lichamelijke klachten beter begrijpen, is evident. Vanuit de ouderenpsychiatrie is er al een jaarlijkse nascholing die hierover gaat. De NVvP probeert meer awareness bij psychiaters zelf te creëren, onder andere door te inventariseren welke setting belangrijk is zodat psychiaters de benodigde kennis hebben voor juiste diagnostiek. Dus ook over alle somatische problematiek en behandelingen.
Waar is iemand verder nog in behandeling en welke medicatie gebruikt diegene voor andere aandoeningen? Erg lastig om boven water te krijgen binnen de GGZ, want er is niet één dossier voor de psychiatrie en de rest van de geneeskunde. Het is daarom belangrijk om een goede samenwerking met huisartsen en andere medisch specialisten op te bouwen. Uiteraard moet die inspanning wel wederzijds zijn om de patiëntenzorg te kunnen verbeteren. Het vraagt iets van ons allemaal.