Auteur - Iris de Vries, voorzitter Vereniging Arts en Leefstijl
bruggen bouwen is essentieel
Als voorzitter van Vereniging Arts en Leefstijl ben ik erg blij dat wij dit mooie online Magazine Leefstijl is… mede mogen uitbrengen. Het thema van deze editie, ‘multidisciplinaire samenwerking’, is heel bewust gekozen. Patiënten ondersteunen bij een leefstijlverandering doe je namelijk niet alleen, maar met elkaar! Bruggen bouwen is essentieel; binnen en buiten de zorg, over de hekken van de domeinen heen.
Als huisarts en als voorzitter van Vereniging Arts en Leefstijl, zet ik me daar met hart en ziel voor in. Leefstijl is immers belangrijk voor zowel preventie als de behandeling van chronische aandoeningen.
Vereniging Arts en Leefstijl heeft tot taak om collega’s in het veld te inspireren en te informeren. We willen goede voorbeelden delen, handvatten bieden en ja, ook activeren! Want we kunnen er niet omheen: het is 5 over 12. Van de chronische aandoeningen is 50 tot 80% van de ziektelast immers te voorkomen door een gezonde leefstijl. En ook als er al sprake is van risicofactoren of een (chronische) aandoening, kan een leefstijlinterventie als behandeling worden ingezet. Dat kan alleen effectief zijn als we samenwerken én van elkaar leren.
We moeten het samen doen
De vraag van de patiënt staat bij dit alles centraal en heeft een directe link met leefstijl, met hoe iemand zijn of haar leven vormgeeft. Wat is belangrijk voor deze specifieke patiënt? Wat is de intrinsieke motivatie om veranderingen door te voeren? Je leefstijl aanpassen is nu eenmaal niet makkelijk dus welke ondersteuning heeft iemand nodig om duurzame veranderingen aan te brengen? Het vereist een actieve en betrokken houding van de zorgverlener en de patiënt! Uiteindelijk moet de patiënt de regie over eigen leven en gezondheid ervaren.
De patiënt komt op zijn ‘reis’ bij verschillende zorgprofessionals of instanties. Dat betekent dat multidisciplinaire samenwerking -niet voor niets het hoofdthema van deze editie- onmisbaar is. We moeten veel beter samenwerken, rondom de patiënt.
Van anders denken komt anders doen
Het initiëren en opvolgen van leefstijlinterventies en de nazorg; het vraagt een andere houding van alle betrokkenen. Niet meer denken en praten in termen van ‘ziekte & beperkingen’ maar in ‘gezondheid & mogelijkheden’. Het andere gesprek leidt tot andere verwijzingen en interventies, andere manieren van behandelen en uiteindelijk tot andere resultaten.
‘Gezondheid’ krijgt daarmee ook een bredere invulling. Het gaat immers niet alleen over fysieke en mentale gezondheid. Als je het over ‘mogelijkheden’ hebt, liggen die ook in de omgeving en maatschappelijke leefomstandigheden van een patiënt. Denk bijvoorbeeld aan iemand met financiële schulden. Gezond(er) eten zal dan niet bovenaan de prioriteitenlijst staan. De koppeling van het medische en het sociale domein is dus nodig. Een POH Financieel of POH Jeugd zijn al mooie voorbeelden die in de praktijk goed werken.
Momentum
Er gebeuren mooie dingen. Tegelijkertijd is er nog heel veel werk te doen. Er gaat ook van alles nog niet goed, of niet snel genoeg. We zien allemaal dat het zorgsysteem nog steeds te veel op curatieve behandeling gericht is. Preventie is nog lang niet verankerd.
Maar de coronacrisis heeft ons goed wakker geschud.
Het laat ons zien hoe ongezond we met elkaar zijn en dat we veel chronische aandoeningen hebben.
We kunnen wel stellen dat het ‘momentum’ daar is. Dat betekent dat we nú moeten ‘doorpakken’.
Maak het klein
De opgave om preventie en leefstijlinterventies centraal te zetten is groot. Dus wat kunnen wij als zorgprofessionals doen? Het hele systeem veranderen we niet ‘zomaar even’. Het kost tijd, ondanks het toegenomen bewustzijn. Maar dat mag geen ontmoediging zijn! De kracht zit ook in het kleine. Daar begint het. In je eigen invloedcirkel.
Het andere gesprek begint met een andere houding, één andere vraag kan al een verschil maken. Het leefstijlroer kan helpen leefstijl snel aan de orde te stellen op een positieve manier. Maar ook buiten de muren van de praktijk zijn kleine stappen te zetten. Zo hoorde ik een verhaal van een collega die ging praten met de snackbar eigenaar in de buurt. Dat werd een open en inspirerend gesprek over de mogelijkheden om een gezonder aanbod te creëren.
Van praten naar doen
Veel praten is in een bepaald stadium natuurlijk noodzakelijk. Maar het is nu vooral tijd voor actie! De urgentie is hoog en het fruit hangt inmiddels lager, getuige het verhoogde bewustzijn en de vele goede initiatieven die nu plaatsvinden.
Daar willen we in dit magazine positieve aandacht aan geven. We willen laten zien wat mogelijk is. En leren van elkaar. Hoe doen anderen het en hoe kun je dat ‘vertalen’ naar je eigen praktijk? Hoe kun jij samenwerken, impact vergroten? Wees creatief en deel vooral je ervaring met anderen.
In de spotlights
Viermaal per jaar zullen we dat alles hier in de spotlights zetten. Je leest ervaringen vanuit diverse disciplines en perspectieven, lessen en dilemma’s uit de praktijk, relevant wetenschappelijk onderzoek, succesvolle samenwerkingsinitiatieven en nieuws over de laatste ontwikkelingen.
We hopen dat het je inspireert tot nog meer actie. En dat je meepraat of een bijdrage wilt leveren aan volgende edities.
Laat ons weten wat je ervaringen en ideeën zijn!
We moeten immers met zijn allen bekrachtigen wat werkt. Zodat het kan groeien.
Leefstijlroer
Wanneer wij het over leefstijl hebben, bedoelen we zes pijlers die samen de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de mens beïnvloeden. Vereniging Arts en Leefstijl heeft deze pijlers vormgegeven in het Leefstijlroer: een hulpmiddel bij het gesprek van de zorgprofessional met patiënt. Het geeft handvatten voor een gezonde leefstijl en laat zien hoe de patiënt zelf aan het roer staat en kan bijsturen.
Wil je weten hoe je het leefstijlroer gebruikt in de praktijkkamer? Informeer naar onze (online)scholing ‘Het Leefstijlgesprek: Het leefstijlroer in de spreekkamer’, info@artsenleefstijl.nl.
Iris de Vries is huisarts in regio Zwolle, voorzitter van Vereniging Arts en Leefstijl, adviseur in de zorg en lid van de landelijke coalitie Kansrijke Start. In 2016 richtte Iris samen met huisarts Tamara de Weijer de Vereniging Arts & Leefstijl op.