De regierol van verpleegkundig specialisten
De Vereniging Arts en Leefstijl trekt steeds vaker op met de opleiding en alumnivereniging voor verpleegkundig specialisten van de Hogeschool Utrecht. Het bevorderen van een gezonde leefstijl is voor zowel de Vereniging als voor verpleegkundig specialisten een belangrijk uitgangspunt bij preventie en behandeling van verschillende chronische aandoeningen.
door Ilse van Haren | Verpleegkundig Specialist (VS) AGZ en Hogeschooldocent en Riet van Dommelen | opleidingsmanager en hoofdopleider
Afgelopen najaar nam een aantal docenten van de Utrechtse opleiding deel aan het jaarcongres van de Vereniging Arts en Leefstijl. De uitnodiging aan de docenten was ingegeven door het feit dat verpleegkundig specialisten rond leefstijl een coachende rol hebben richting de patiënt. Die coaching en begeleiding richt zich vaak op het bevorderen van een gezondere leefstijl. Bevorderen van leefstijl wordt vaak preventief ingezet, bijvoorbeeld voorafgaand en ondersteunend aan medische interventies. Verpleegkundig specialisten gaan daarbij uit van evidence based interventies.
Regiebehandelaar
Een verpleegkundig specialist is een master-geschoolde, zelfstandig (regie)behandelaar die verpleegkundige en medische zorg combineert. De focus ligt op het verbeteren van de kwaliteit van leven van patiënten. Verpleegkundig specialisten zijn als experts inzetbaar binnen de zorg aan specifieke patiënt groepen. Zij kunnen als regiebehandelaar een centrale rol vervullen wanneer diverse specialismen betrokken zijn bij de behandeling.
Het beroepsprofiel van de verpleegkundig specialist onderscheidt twee specialismen: algemene gezondheidszorg en geestelijke gezondheidszorg. Generieke vaardigheden van de verpleegkundig specialist bestaan onder meer uit het diagnosticeren en behandelen op grond van gezamenlijke besluitvorming en beoogde zorguitkomsten. Daarnaast voeren verpleegkundig specialisten wetenschappelijk onderzoek uit en passen ze de resultaten toe in de zorg. Op die manier wordt een bijdrage geleverd aan de kwaliteit van zorg.
Bio-psychosociaal model
De verpleegkundig specialist werkt vanuit het bio-psychosociaal model. Dat model gaat uit van het gegeven dat omgevingsfactoren en persoonlijke factoren de gezondheidstoestand van mensen beïnvloeden. Behandelingen worden integraal uitgevoerd. Daarbij is aandacht voor gepersonaliseerde zorg, gezamenlijke besluitvorming, gezondheidseducatie, preventie en bevordering van een gezonde leefstijl.
De verpleegkundig specialist heeft aandacht voor het ondersteunen van de eigen regie van patiënten en voor het bevorderen van zelfmanagement. Verpleegkundig specialisten richten zich uiteindelijk op het behouden of verbeteren van het dagelijks functioneren en de kwaliteit van leven van de individuele patiënt.
Ilse van Haren is Verpleegkundig Specialist (VS) AGZ, Hogeschooldocent, coördinator van de klinisch leerlijn van de opleiding Master Advanced Nursing Practice (MANP) en voorzitter van de Alumnivereniging MANP. Vanuit de visie family centered care streeft zij in haar rol als VS in het Elisabeth-Tweestedenziekenhuis, naar integratieve zorg en behandeling voor kind en gezin. Haar werkzaamheden in praktijk én onderwijs voeden elkaar en bieden dagelijks kansen voor de inzet van leefstijlverbetering.
Riet van Dommelen streeft er als opleidingsmanager en hoofdopleider naar dat verpleegkundig specialisten, opgeleid aan de Master Advanced Nursing Practice van de Hogeschool Utrecht, zich verantwoordelijk voelen om hun behandeling integraal aan te bieden. Aandacht voor, bespreekbaar maken, coachen en ondersteunen van een gezonde leefstijl maakt daar deel vanuit. Het Leefstijlroer biedt hiervoor handvatten.
Preventie
Tijdens de opleiding ontwikkelen verpleegkundig specialisten zich in preventie in de brede zin van het woord. Zij bekwamen zich onder meer in motivational interviewen, acceptance and commitment therapie, en cognitieve gedragstherapie. Zo ontwikkelen ze de instrumenten en vaardigheden om leefstijlinterventies in te zetten. Een verantwoordelijkheid van de verpleegkundig specialist is het voortdurend verbeteren van zorg en behandeling. Het besef dat onze gezondheid wordt beïnvloed door onze leefstijl en door onze leefomgeving, wordt daarbij betrokken. Vanuit dit perspectief ontwerpen studenten tijdens hun opleiding een innovatie. Na het afstuderen worden deze innovaties verder geïmplementeerd en geëvalueerd.
Kennis delen
De innovaties van verpleegkundig specialisten zijn de moeite waard om te delen met andere zorgprofessionals. Dit kan middels publicaties, maar er gaat niets boven de kracht van samenwerken. Aansluitend op het maatschappelijke debat is er een toenemende noodzaak om de kennis over het integreren van leefstijlverbetering met elkaar te delen. Alle reden dus om de handen ineen te slaan.
