Van bestrijding naar preventie
door Wardell Amerika | neuroloog-in-opleiding
Om de zorg toekomstbestendig te maken, zullen we deze anders in moeten richten. Dat vindt ook neuroloog-in-opleiding, Wardell Amerika. “Als er niets verandert, betalen we over 40 jaar bijna drie keer zoveel aan zorg en moet één op de drie mensen in deze sector gaan werken.”
Hoe kunnen we dat scenario voorkomen?
Door de nadruk te verleggen van bestrijding naar preventie van ziekten. Dan kunnen langdurige en kostbare behandelingen worden voorkómen of worden verlegd naar de toekomst, waardoor de zorg wordt ontlast. Hier speelt leefstijlgeneeskunde een cruciale rol in. De potentie van leefstijlgeneeskunde ter ontlasting van de zorg is groot. Wat cijfers: 20-40% van kanker1, 50% van dementie2 en 80% van hart- en vaatziekten3 is potentieel te voorkómen met een gezonde leefstijl. Naast preventie kan leefstijlgeneeskunde ook worden ingezet in de behandeling van ziekten. Zo kan een gezonde leefstijl leiden tot remissie of reversal van diabetes type 2. Een gezonde leefstijl kan met recht de panacee worden genoemd.
- Song M, Giovannucci E. Preventable Incidence and Mortality of Carcinoma Associated With Lifestyle Factors Among White Adults in the United States. JAMA Oncol. Sep 1 2016;2(9):1154-61. doi:10.1001/jamaoncol.2016.0843
- Vos SJB, van Boxtel MPJ, Schiepers OJG, et al. Modifiable Risk Factors for Prevention of Dementia in Midlife, Late Life and the Oldest-Old: Validation of the LIBRA Index. J Alzheimers Dis. 2017;58(2):537-547. doi:10.3233/JAD-161208
- Yusuf S, Hawken S, Ounpuu S, et al. Effect of potentially modifiable risk factors associated with myocardial infarction in 52 countries (the INTERHEART study): case-control study. Lancet. Sep 11-17 2004;364(9438):937-52. doi:10.1016/S0140-6736(04)17018-9
Wat is jouw eigen rol en missie hierin?
Helaas is er weinig aandacht voor leefstijlgeneeskunde binnen ziekenhuizen; het verdienmodel van ziekenhuizen is immers gebaseerd op behandeling van ziekte in tegenstelling tot de preventie hiervan. Om in de toekomst goede zorg te kunnen blijven leveren, zal er ook binnen het ziekenhuis meer aandacht moeten komen voor leefstijlgeneeskunde. Hier neem ik graag het voortouw in. Zo is het mijn missie om mensen met migraine te informeren over en motiveren voor een gezonde leefstijl als (onderdeel van) de neurologische behandeling. Daarnaast breng ik mensen met migraine samen binnen onze leefstijl gemeenschap ‘Pacea’.
Hoe kan dat er in de praktijk uitzien?
Een jonge vrouw van begin dertig kwam op mijn polikliniek met moeilijk behandelbare migraine. Zij had reeds verschillende medicatie geprobeerd, maar hield desondanks tot wel acht migraineaanvallen per maand. De basis van migraine behandeling is ‘rust en regelmaat’. Echter, als verpleegster met veel onregelmatige diensten leidde zij een turbulent leven. Ik besprak met haar de mogelijke relatie tussen haar migraine en haar onregelmatige werk. “Een ongezonde leefstijl met medicatie behandelen, is als dweilen met de kraan open”, vertelde ik haar. Zij zou erover nadenken om meer regelmaat in haar leven aan te brengen. Na zes maanden zag ik haar dolgelukkig terug op mijn polikliniek; nadat ze uitsluitend dagdiensten was gaan werken, was haar migraine enorm verbeterd; ze had nog maar één migraineaanval om de maand.
Wardell Amerika is neuroloog-in-opleiding met een bijzondere interesse voor leefstijlgeneeskunde. Tijdens zijn studie geneeskunde heeft Wardell een master in neurowetenschappen behaald aan het Erasmus MC in Rotterdam. Gedurende zijn specialisatie tot neuroloog was hij lid van het project ‘Opleiden 2025’ van de Federatie Medisch Specialisten, waarin hij heeft bijgedragen aan het thema ‘preventie’ van de medische vervolgopleiding. Wardell gelooft dat een gezonde leefstijl niet alleen bij kan dragen aan de preventie van aandoeningen, maar ook een belangrijke rol kan spelen bij de behandeling. Tijdens zijn opleiding tot neuroloog heeft hij de migraine leefstijl gemeenschap ‘Pacea’ opgericht. Door mensen met migraine te informeren, motiveren en inspireren zet hij hen letterlijk en figuurlijk in beweging om een gezonde leefstijl onderdeel te maken van de behandeling.
Hoe kijk jij naar de toekomst van de gezondheidszorg?
Die zie ik overwegend rooskleurig in; steeds meer mensen zetten zich in om het belang van leefstijl op de maatschappelijke agenda te zetten. Deze inspanningen hebben o.a. geleid tot de ontwikkeling van het Nationaal Preventie Akkoord in 2018, vergoeding van de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) uit het basispakket in 2019 en de plannen van het Kabinet-Rutte 4 om een suikerbelasting in te voeren. Ook binnen medische kringen resoneert de maatschappelijke roep om verandering. Zo wordt het thema preventie door de Federatie Medisch Specialisten toegevoegd aan de medische vervolgopleiding van de toekomst. Kennis van leefstijlgeneeskunde zal een vereiste zijn voor medisch specialisten-in-opleiding. Deze ontwikkeling zal artsen in staat stellen het leefstijlgesprek een plek te geven binnen het ziekenhuis.
Hebben financiële prikkels hier ook een rol?
Dat denk ik wel. Leefstijlgeneeskunde kan alleen financieel levensvatbaar zijn wanneer financiële prikkels hierop worden afgestemd. Deze zijn vooralsnog onvoldoende; in het huidige zorgstelsel worden medici namelijk beloond voor het behandelen van ziekte in plaats van het verkrijgen van gezondheid. Wanneer we vergoeding echter gaan baseren op gezondheid, zullen meer artsen gemotiveerd worden om gebruik te maken van leefstijlgeneeskunde.
Welk type leiderschap hebben we hierbij nodig?
Ik denk dat het type leiderschap een weerspiegeling moet zijn van de verandering die we teweeg willen brengen; als we mensen intrinsiek willen motiveren voor een gezonde leefstijl, dan zal het type leiderschap dit proces moeten weerspiegelen. Zelf ben ik dan ook groot voorstander van transformationeel leiderschap, waarmee we mensen inspireren met een nieuwe visie op onze gezondheidszorg en hen daarmee motiveren om vanuit hun eigen mogelijkheden hieraan bij te dragen. Hoewel leefstijlinterventies helaas nog vaak worden beschouwd als ineffectieve behandelingen is niets minder waar; leefstijlinterventies zijn bewezen effectief in het voorkómen en behandelen van tal van aandoeningen. Ik denk dan ook dat we gezamenlijk leefstijlinterventies een kans moeten geven bij gemotiveerde patiënten in onze praktijk
