En dan nu het échte verhaal over voeding
door Bianca Rootsaert | toezichthouder in de zorg, bestuurslid Nederlandse Diabetes Federatie en Partnerschap Overgewicht Nederland
Als het gaat om gezonde voeding kunnen we niet woke genoeg zijn. Te veel aan suiker, vlees en fastfood moet in de ban, uit de supermarkt, weg van scholen. Leefstijl is een serieuze bedrijfstak geworden met een enorm marketingpotentieel. Langzaam groeit het bewustzijn over het belang van een gezonde leefstijl. We hebben dat met z’n allen echt goed op gang gekregen; met Vereniging Arts en Leefstijl in de frontlinies.
Meer nuance is nodig
In de fase die nu aanbreekt moeten we genuanceerder worden als het gaat om voeding als één van de pijlers binnen leefstijl. Goed-fout labeltjes plakken is mediageniek, maar niet ten dienste van mensen. Sommige voedingsproducten krijgen namelijk een label ‘gezond’ mee maar kunnen toch heel ongezond zijn. Nadat ik bij de grootste super van Nederland een nieuwe loopband had besteld, kreeg ik bijvoorbeeld aanbiedingen van eiwitdrankjes, wat bij dagelijks 30 minuten lopen en een voedingspatroon volgens de Schijf van Vijf, helemaal niet nodig is. Bovendien bevat een dergelijk ultra bewerkt product te veel eiwitten, wat niet goed is voor mijn nieren.
Andersom kan ook: sommige voeding is qua samenstelling niet gezond, maar kan toch bijdragen aan iemands gezondheid. Zo belandde ik laatst op social media in een verhitte discussie over een folder van een afdeling diëtetiek in een ziekenhuis waarin stond dat een portie M&M’s als tussendoortje een optie was. De virtuele brandstapel werd razendsnel opgebouwd, en hup, de diëtist werd er bovenop gelegd. Diezelfde bloggers vonden trouwens ook dat je je niet hoefde te vaccineren als je maar gezond at. Tegen zoveel 'woke' kun je niet op. Het echte verhaal was dat het hier ging om een folder voor mensen die zwaar ondervoed waren, bijvoorbeeld als gevolg van een zware medische behandeling. Om kunstmatige voeding zo lang mogelijk uit te stellen moet je op zoek naar wat iemand wel kan eten. Voeding is leven, zonder ga je dood. Die salade komt misschien later wel weer.
Het gaat om de relatie met voeding
Bij voeding bij ziekte staat niet de voeding zelf centraal maar de relatie tussen mens en voeding. Dat is echt een andere invalshoek en dat is nu precies het perspectief van de diëtist. De balans tussen voeding, lichaam en gedrag is het uitgangspunt en in deze driehoek wordt wetenschappelijk onderzoek bij elkaar gebracht vanuit voedingswetenschap, geneeskunde en psychologie. En zo kan het dus gebeuren dat een diëtist bijvoorbeeld een slagroompunt als optie aanreikt.
Bianca Rootsaert is toezichthouder in de zorg - bestuurslid NDF Nederlandse Diabetes Federatie en PON Partnerschap Overgewicht Nederland. Sinds 2019 bestuurt ze de NVD, de Nederlandse beroeps- en belangenvereniging voor diëtisten. Daarvoor leidde ze een succesvolle transitie van een patiëntenorganisatie. Ze heeft een achtergrond in de media en was lange tijd als adjunct-directeur verbonden aan de Nederlandse Vereniging van Journalisten. Het behartigen van belangen is de rode draad in haar werk. Het kan haar niet ingewikkeld genoeg zijn en als er weerstand en vooroordelen overwonnen moeten worden is ze op haar best. Het aangaan van strategische partnerships, vanuit een heldere visie is daarbij essentieel. brootsaert@nvdietist.nl | Bianca op LinkedIn
Alleen maatwerk werkt
Voor diëtisten is gezonde voeding altijd de basis. Zij waren al ‘woke’ toen het woord nog uitgevonden moest worden. Daarnaast zijn zij deskundig in het leveren van maatwerk, bij ziekte of in een situatie waarin een lichaam metabool ontregeld is of ziek aan het worden is. Relatief meer vet en minder koolhydraten in de voeding, kan bijvoorbeeld helpen bij het afvallen als je DM2 hebt, maar je loopt ook meer risico op een cholesterol probleem. Diëtisten vragen uit en meten, want dat is weten. In een generiek leefstijlprogramma is het bijvoorbeeld maar de vraag of het verstandig is dat mensen met DM2 of hart- en vaatklachten -of op weg er naartoe- alleen maar adviezen krijgen over wat gezonde voeding is. Eerste onderzoeksresultaten naar een van de programma’s voor een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) laten zien dat het voedingspatroon van de deelnemers niet wezenlijk veranderde door een generieke aanpak. Een goede voedingstoestand bereiken bij ziekte is dus ingewikkelder dan vertellen wat gezonde voeding is.
"We willen het echte verhaal over voeding vertellen. Woke als het moet en minder woke als het kan."
Een nieuwe visie op de rol van de diëtist
Het afgelopen jaar heeft de Nederlandse Vereniging van Diëtisten gewerkt aan een nieuwe visie, gericht op de rol van de diëtist. Deze visie ‘Diëtist en de Diëtetiek in 2030’ is bedoeld om de genuanceerdheid en de gelaagdheid te beschrijven, ten dienste van cliënten en patiënten. Dat hebben we gedaan met meer dan duizend diëtisten en veel stakeholders waaronder Vereniging Arts en Leefstijl. Bij ziekte en zorg gerelateerde en geïndiceerde preventie, speelt de diëtist als paramedische professional met medische basiskennis, een sleutelrol. Een gepersonaliseerde dieetbehandeling (one size fits nobody) is een belangrijke interventie, ondersteund door digitale tools. Zo dragen diëtisten bij aan het vermijden van zorgkosten, beslissen samen, zijn samenwerkers pur sang, werken door alle zorglijnen heen, kennen de buurt, spreken de taal van medici en we kunnen een patiëntenstatus lezen. Daarnaast kan de diëtist als voedingskundige in de maatschappij in nieuwe rollen bijdragen aan universele preventie.
Klaar voor de toekomst
Diëtisten zijn klaar voor de toekomst waarin het vak en het handelen van de diëtist, verder wetenschappelijk wordt onderbouwd. We stellen binnenkort de tweede hoogleraar Diëtetiek aan.
Samen met alle zorg- en leefstijl professionals gaan we op weg naar een gezonder Nederland.
We willen het echte verhaal over voeding vertellen. Woke als het moet en minder woke als het kan.
